از زمانهای قدیم وقتی کودکان کار اشتباهی انجام می دادند والدین ، آنها را تنبیه بدنی می کردند تا از تکرار اشتباه فرزندشان جلوگیری کنند. اما با پیشرفت زیادی که در فرهنگ عموم مردم شاهد بودیم و آشنایی پدر مادران با مبحث های روانشناسی کمتر شاهد تنبیهات بدنی هستیم؛ با این حال این سوال پیش می آید که آیا والدین دیگر فرزندان خود را تنبیه نمی کنند و یا شیوه های جدید تنبیه کودکان را در پیش گرفته اند که تاثیراتی مخرب تر بر روان آنها دارد؟
بیاتی یکی از روانشناسان در این رابطه توضیحاتی را ارائه می کند.
تنبیه به عنوان آخرین مرحله تربیتی در روانشناسی تربیتی تایید شده است. تنبیه در واقع به عنوان یکی از ابزارهای رفتار سازی و رفتارپذیری کودکان است که می تواند در شکل گیری رفتار آنان تاثیر گذار باشد.
در اعمال تنبیه از سوی والدین مسئله مهم چگونگی انجام آن است، زیرا در صورت اعمال اشتباه در انجام این ابزار تربیتی شاهد بروز مشکلات متعدد در حوزه روانی، رفتاری و شخصیتی کودک خواهیم بود. همچنین در بسیاری از مواقع کودکان برای مسائلی تنبیه می شوند که هیچ لزومی ندارد. در واقع آنان به خاطر انجام رفتارهایی تنبیه می شوند که جزء رفتارهای رشدی و ویژگی های شخصیتی آنهاست؛ مانند کنجکاوی و دست زدن به وسایل گوناگون.
برای راحتی خود تنبیه نکنید
در برخی مواقع شاهد آن هستیم که والدین برای راحتی و آسایش خود و یا حتی “پز اجتماعی” کودکان خود را تنبیه می کنند؛ برای مثال والدین در مقابل جمع به کودک خود اخم و یا وی را تنبیه می کنند درنتیجه کودک در آن لحظه ساکت می شود و در چنین شرایطی آن پدر و یا مادر تصور می کند در مقابل جمع تصویری مقتدرانه از خود ارائه کرده است.
در این شرایط والدین اقتدار را با برخوردهای منفی اشتباه گرفته و این سرآغازی برای انجام برخوردهای منفی متعدد آنان با کودکشان است.
والدین مقتدر افراد تنبیه گری نیستند، بلکه کسانی هستند که با ایجاد ارتباط موثر با کودک خود می توانند در مسیر تربیت مثبت و موثر گام برداشته و در جریان همین ارتباط وی را متقاعد می کنند که کارهای خطا را انجام ندهد.
در گذشته تنبیهات عموما به صورت فیزیکی و بدنی بوده و کودک پس از انجام خطا منتظر اعمال تنبیه از سوی والدین بود و پس از آن تنبیه تمام می شد اما در حال حاضر تنبیهات بسیار بدتر از قبل بوده و به صورت روانی و ذهنی اعمال می شوند که به مراتب تاثیرات بدتری را به لحاظ آسیبی به کودک وارد می کنند.
تنبیه به عنوان آخرین راهکار تربیتی، خوب است اما چگونگی آن و همچنین مشخص شدن موضوع تنبیه مساله بسیار مهمی است که باید همواره از سوی والدین مورد توجه قرار گیرد.
در فرایند تنبیهات روانی، کودک به شدت از لحاظ ذهنی و روانی آسیب دیده و در نتیجه این آسیب ها باعث عقده های روانی متعدد در فرد شده که ممکن است در بزرگسالی وی موجب بروز اختلالات متعدد شود که تمامی آنها ماحصل همین تنبیهات و رفتارهای منفی والدین در دوران کودکی است.
والدین باید بدانند که به هیچ عنوان نباید با کودک خود قهر کنند و تنبیه عاطفی نباید از سوی والدین اعمال شود، زیرا قهر کردن بدترین نوع تنبیه بوده و همانطور که گفته شد، آسیب های متعددی را به همراه خواهد داشت.
کودک را دچار فشار روانی نکنید
متاسفانه در حال حاضر شاهد آن هستیم که والدین پس از انجام هر خطایی از سوی کودکشان اصطلاحات از واژه هایی چون “دوست ندارم”، “دیگه مامانت نیستم “و… را به کار برده و به لحاظ روانی کودک را شکنجه می کنند.
در حین تنبیه والدین باید دقیقا مشخص کنند که چرا کودک خود را تنبیه می کنند و چه رفتاری موجب این امر شده است، زیرا والدین اجازه ندارند در جریان اصلاح تربیت کودک خود، کل شخصیت وی را زیر سوال ببرند.
برخی از کلمات چون “تو آدم بدی هستی”، “باز هم خرابکاری کردی” و… جزو اصطلاحاتی هستند که شخصیت کودک را به کلی تخریب می کنند و والدین باید یاد بگیرند که به جای بکاربردن اینگونه کلمات برای مثال بگویند من به عنوان مادر/ پدر تو از این رفتارت خوشم نمی آید؛ در واقع کودک باید به طور مشخص بداند که چرا تنبیه و یا تشویق می شود.
متاسفانه بعضی از روانشناسان به والدین توصیه می کنند که چنانچه کودکی رفتار خطایی را انجام داد متناسب با سن وی مثلا برای کودک چهار ساله 4 دقیقه، پنج ساله 5 دقیقه او را در اتاقی تنها گذاشته تا به رفتار خود فکر کند. این رفتار تنبیهی نه تنها باعث برطرف شدن و اصلاح رفتار کودک نمی شود، بلکه باعث اختلالات متعدد و بهم ریختگی کودک در حوزه های گوناگون خواهد شد.
والدین باید دقت کنند که به هیچ عنوان برای تنبیه ،کودک را به اتاق خواب و محل استراحت نبرند، زیرا این مساله در بزرگسالی کودک تاثیر گذاشته و باعث می شود وی از اتاق خواب متنفر شود و به جای آنکه فضای اتاق خواب برای وی آرامش تامین کند، به طور مداوم تداعی گر خاطرات و تصویرات منفی کودکی است.
متاسفانه در برخی مواقع شاهد آن هستیم که معلمان کودک را به گوشه کلاس فرستاده و به او می گویند پشت به کلاس ایستاده و به رفتار زشت خود فکر کن؛ این رفتار بسیار ناآگاهانه و مضر بوده زیرا والدین و معلمان به هیچ عنوان حق از بین بردن شخصیت و آبروی کودک را ندارند و نباید به علت ناآگاهی تمام شخصیت کودک را در مقابل هم سالان به باد فنا بدهند.
والدین هر موقع حال خودشان خوب باشد، با کودک برخورد خوبی داشته و هر زمان حالشان بد است، کودک را تخریب می کنند و تا زمانی که والدین با این شیوه “حالی به حالی” با کودک برخورد کنند، آن کودک به طور نادرست تربیت شده و این شیوه غلط تربیتی به نسل های بعدی نیز تعمیم می یابد همانطور که رفتارهای غلط امروز والدین نیز نشان دهنده همین تربیت نادرست نسل های گذشته است.
در بازه سنی کودکان پیش از دبستان به طور مشخص شخصیت کودک در حال شکل گیری است و فرصت دادن به وی بهترین راه تربیتی است که والدین می توانند انتخاب و اعمال کنند؛ یعنی والدین باید بدانند چنانچه کودکشان در چنین بازه سنی رفتارهای خطایی را انجام داد باید نسبت به آنها بی توجهی کامل کنند.
این بی توجهی اصلا به معنای بی احترامی نیست بلکه به معنای آن است که انگار اصلا والدین آن رفتار کودک را ندیده اند و در مقابل زمانی که کودک رفتار مناسبی را انجام می دهد باید حتما وی را تشویق کنند.
بهترین تکنیک تنبیه کودکان را که امروزه در تمام دنیا مطرح است،” اصل پیماک ” بوده و این اصل به معنی محروم کردن کودک از وسیله ای است که کودک در طول روز از آن استفاده کرده و به آن وابسته است.
برای مثال والدین باید بگویند که به طور مشخص کودک برای انجام رفتار خطای خود برای یک ساعت حق استفاده از کامپیوتر یا تبلت خود را ندارد و در آن یک ساعت هم قرار نیست شخصیت کودک را خرد کنیم بلکه تنها اجازه استفاده از آن وسیله خاص را ندارد، اما والدین همچنان تمامی رفتارهای مثبت خود را با کودک انجام داده و وظایف پدر و مادری خود را نیز به نحو احسن به انجام می رسانند.
حوزه کودکی حوزه رفتار است و ما با رفتارهای خود باعث ایجاد کنش های مثبت و منفی در کودک می شویم و در چنین شرایطی اگر کودکمان را تنبیه عاطفی نکرده و موجب برهم ریختگی حوزه روانی وی نشویم، بلکه تنها با استفاده از شیوه های صحیح تنبیه رفتارهای خطای آنان را بهبود و اصلاح کنیم، شاهد رشد کودک از جنبه های مختلف ذهنی و اجتماعی خواهیم بود اما اگر تنبیهات اشتباه و بد را در دستور کار خود قرار دهیم و با ناآگاهی تکنیک های غلط را به کار بگیریم باید بدانیم باعث ایجاد عقده های منفی متعدد در کودک شده که این عقده ها در بزرگسالی موجب بروز رفتارها و اختلالات متعدد در آنان خواهد شد.
گروهی از مشاورین و والدین کودکان بر این عقیده هستند که تنبیه می تواند در آموزش کودکان به کارآید و جدای از خشونت می باشد ، تنبیه می تواند اخلاقیات را به کودک بیاموزد ویاد آور تعهد و مسئولیت شود. گاهی والدین لازم است به طور جدی با کودکان برخورد کنند و در برخی شرایط تنبیه نشدن بچه ها یک اشتباه محض در تربیت آنان است.
اصول مهم برای تنبیه کودکان چگونه است
تاثیر تنبیه مثبت در تربیت کودکان
در مورد تنبیه فرزندان یک رای باشید
تنبیه به معنای اصلاح کردن و آگاه کردن می باشد و اگر والدین به وسیله تنبیه فقط خشم خود را فرو نشانند دیگر به معنای تنبیه نیست زیرا باعث اصلاح رفتار کودک نمی شوند. تنبیه کردن نادرست کوئکان می تواند آسیب های روانی و تبعاتی مانند فرار از مدرسه، بزهکاری، اعتیاد یاعدم پیشرفت شغلی برای کودکان به همراه داشته باشد. مهم ترین نکته در تنبیه کودکان یک نظربودن والدین بر سر تنبیه کودک است .
تنبیه کلامی کودکان
به جای تنبیه بدنی بهتر است با واکنش های کلامی رفتار کودکان را اصلاح کنیم با به سرکوب شخصیت آنها بپردازیم. در زمینه تنبیه کردن کودکان نباید افراط کنیم زیرا تنبیه تاثیر خود را از دست می دهد . به طور مثال به کودکان نگوییم :«تو دختر یا پسر بدی هستی»، رفتار آنها را سرزنش کنیم و بگوییم «تو کار بدی کردی» . یکی از نکات مهم در تنبیه کودکان این است که قبل از تنبیه به کودک بگوییم به خاطر چه کاری اورا تنبیه می کنیم .
حد مجاز تنبیه بدنی کودکان
رفتارهای مناسب به جای تنبیه بدنی در کودکان
اگر تنبیه کودکان همراه با خشونت باشد، تاثیری در اصلاح رفتار آنان ندارد و می تواند کودک را پرخاشگر کند، بنابر این توصیه می شود در مواقعی که استفاده از تنبیه بدنی تنها راه چاره برای والدین است آرام پشت دست کودکتان بزنید اما از آن فراتر نروید.
اگر کودک با تنبیه و ترس از آن به تکرار اشتباهش نپردازد و ما نتوانیم او را توجیه کنیم ، در بزرگسالی با تهدید و تنبیهی که والدین اعمال می کنند، به مقابله می پردازد و دیگر نمی توانیم او را کنترل کنیم.
گاهی اوقات تنبیه کلامی باعث تشدید رفتار کودکمان می شود ونه تنها او را آرام نمی کند بلکه باعث بی قراری بیشتر او نیز می شود این گونه تنبیهات هیچگونه اثری بر روی کودک ندارد و باعث بروز احساساتی مانند خشم، ترس و ناامیدی یا انتقام در کودک می شود یک نمونه از این تنبیهات کلامی اشتباه این است :«تو دیگر بچه من نیستی».
بدترین تنبیه ها برای بچه ها چیست
قبل از تنبیه کودکتان کمی مکث کنید
قبل از تنبیه کردن کودکتان ابتدا آرامش خود را حفظ کنید و رفتاری انجام ندهید که باعث شود از او عذرخواهی کنید یا اینکه پشیمان شوید. کودکان برای رشد و تکامل خود نیاز به حمایت والدین خود دارند پس باید در این مسیر صبور بود به این نکته توجه کرد که کودک نیز یک انسان است و نمی تواند همیشه بی نقص عمل کند.
قبل از تنبیه کودکان انتظارات خود را از آن ها مشخص کنید
ابتدا مفهوم کار درست و نادرست به فرزندتان بیاموزید و سپس از او انتظار داشته باشید که رفتار درستی انجام دهد .والدین باید در همه شرایط از فرزند خود حمایت کنند و در کنار تنبیه از آنان حمایت های عاطفی نیز داشته باشند.
جایگزین های درست برای تنبیه بدنی کودکان چیست
نحوه نه گفتن به کودکان و اصلاح رفتار آن ها
تا سن 2 سالگی کودکان نمی توانند کار درست را ازغلط تشخیص دهند و باید شما دراین سن با گفتن یک نه قاطع به اصلاح رفتار آن ها بپردازید اما بعد از این سن و با رشد کودک باید درباره علت امر ونهی نیز به کودک خود توضیحاتی بدهید تا او بتواند مفهوم درستی یا نادرستی را به خوبی درک کند.
درباره تنبیه کودکان روی حرف خود بمانید
تنبیه چیست و آیا تنبیه بر رفتار کودک اثری مثبت دارد
اگر والدین به کودک خود بگویند که اگر این رفتار اشتباه را انجام دهی تنبیهت می کنم اما وقتی آن رفتار از فرزندان سر زد هیچ تنبیهی برایش درنظر نگیرند. این رفتارباعث تکرارکردن دوباره اشتباهات کودکان می شود زیرا والدین هیچ اقتداری از خود نشان نمی دهند.
والدین باید تبعات کارهای اشتباه فرزندان را مشخص کنند وهمانند یک قانون در ذهن فرزندشان بگنجانند . مانند این که اگر کودک او اسباب بازی هایش را مرتب کرد با تشویق والدینش روبرو شود ودرک کند که این رفتار در قوانین خانه جزو یک رفتار درست است یا اگر رفتاری نادرست انجام داد ، بداند با تنبیه روبه رو می شود ودرک کند این رفتار در قوانین خانه جزو یک رفتار نادرست است.
عوارض جدی تنبیه بدنی روی شخصیت و آی کیوی کودک
عوارض تنبیه بدنی روی شخصیت و آی کیو کودک
تنبیه فیزیکی در سال های گذشته یکی از مشکلات قابل بحث بوده است ،اگرچه تنبیه فرزند یک مسئله و راهکار شخصی است که شاید تصور نشود روی برخی از ابعاد کودک تاثیر گذار است اما محققان بیان می کنند عوارض تنبیه بدنی روی شخصیت و آی کیو تاثیر میگذارد ، تاثیراتی که نتیجه ی تحقیقاتی دقیق و مطالعات کامل است و در این بخش از پرستار سلام با آنها آشنا می شوید.
محققان زمان زیادی را صرف فهمیدن تاثیرات منفی فیزیکی روی ذهن کرده اند و در این زمینه کتابهایی به چاپ رسیده است.
عوارض روانی و ذهنی تنبیه بدنی کودک
عوارض تنبیه بدنی یا همان تنبیه فیزیکی روی آیکیو کودک
محققان بین دو گروه مطالعاتی انجام داده اند به این ترتیب که 806کودک بین 4 تا 2 سال و 704 کودک بین 5 تا 9 سال را از این لحاظ بررسی کردند، 4سال قبل این گروه را دوباره مورد بررسی قرار دادند متوجه شدن آی کیو کودکان 4 تا 2 سال که تنبیه نشده اند 5 درجه نسبت به آنهایی که تنبیه شده اند همچنین کودکان 5تا 9 که تنبیه نشده اند دو درجه ای کیو بالاتری دارند در نتیجه هر چقدر تنبیه کودکان بیشتر باشد رشد ذهن آنها باسرعت کمتری صورت می گیرد.
محققان افزوده اند همه والدین کودک باهوش دوست دارند پس باید از کتک زدن و درست کردن اشتباهات کودکان از این طریق خودداری کنید.
تنبیه برای کودکان استرس و نگرانی ایجاد می کند مخصوصا برای آن دسته از افرادی که سه بار در هفته یا بیشتر تنبیه می شوند فشار روانی ناشی از استرس می تواند باعث نگرانی و وحشت زدگی همیشگی آن ها یا حتی دل اشوبه میشود این نشانه با کاهش آی کیو همراه است.
عوارض تنبیه بدنی فرزند در رفتار و شخصیت او
عوارض تنبیه بدنی روی شخصیت کودک
طبق اطلاعات منتشر شده در مجلات روانشناسی خانواده و کودک آنهایی که مورد تنبیه قرار می گیرند بیشتر با والدینشان درگیرند و اخلاق های ضد اجتماعی وپرخاشگری و مشکلات عقلی درآنها بالاتر است و همان طور که می دانید خروجی تنبیه فیزیکی رفتار قابل قبولی نیست و دقیقا بر خلاف چیزی می شوند که والدین انتظار دارند.
