اضطراب یا همان فشار روانی، حالتی است که خیلیها آن را تجربه کرده اند و زندگی امروزه منهای آن، قابل تصور نیست. آن چه در این میان اهمیت دارد، میزان آن است. اگر اضطراب به میزان معمولی باشد، نه تنها آسیب زننده نیست، بلکه نبودن آن، سبب بروز مشکلاتی در ما میشود. بنابراین وجود اضطراب به خودی خود، ایجاد یک مساله برای سیستم روانی ماست که با چیره شدن بر آن و حل مساله، تجربه خوش آرامش را خواهیم داشت؛ امّا اگر اضطراب از حد معمول خارج شود و زندگی عادی را مختل کند، در این شرایط، برخوردار بودن از برنامه ای که بتواند اضطراب را مهار کند، ضروری است.
روزهای مهمتر خدا
آزمایش، پلی به سوی موفقیت است. از نگاه دین، انسان پیوسته در حال آزموده شدن است. این آزمونهای پی در پی، ممکن است برای عده ای بدون هوشیاری و آگاهی اتفاق بیافتد؛ ولی واقعیت این است که عبور از مسیر زندگی، بدون موفقیت در آزمونهایش، ممکن نیست. وقتی شما در آزمون خشم، با خویشتنداری و گذشت عبور میکنید، تجربه تازه ای یافته اید که شما را در تکرار این توانمندی، یاری میرساند و به تدریج از شما شخصیتی شکیبا و بردبار میسازد. وقتی شما آموختههای خود را به کار میبندید یا مورد استفاده قرار میدهید، عملا چنین آزمونی را برای خود ایجاد کرده اید. یکی از راههای دست یابی به سلامت و حفظ آن، داشتن مهارت در کوچک کردن سختیهاست که در آموزههای دینی به آن توجه شده است.
۱. سختیهای بزرگتر را به یاد آور
امام صادق (ع) میفرماید: «هر گاه به مصیبتی گرفتار شدی، مصیبت فقدان پیامبر خدا (ص) را به یاد آور که مردم به مصیبتی همانند آن دچار نشده اند و به مصیبتی همانند آن دچار نخواهند شد».
۲. اکنون را دریاب
در روایتی از امام صادق (ع) چنین میخوانیم: «بر این دنیا بردبار باشید که ساعتی بیش نیست. آن چه را که گذشته، نه رنج آن را در مییابی و نه سرور آن را و آن چه را نیامده، نمیدانی که چیست؟ همانا دنیا همین ساعتی است که اکنون در آن هستی».
۳. داشتهها و نداشتهها
در زندگی همیشه کمبودهایی وجود دارد. اگر بنا باشد برای نداشتن ناراحت شوید، خیلی چیزهای دیگر هم هست که ندارید و نسبت به آنها اکنون ناراحت نیستید. بنابراین، وضعیت ناراحت کننده حال را با حالتی مقایسه کنید که ناراحت کننده نیست؛ یعنی چیزهای بسیاری که نداریم و به خاطر آنها ناراحت نیستیم. امام علی (ع) به امام حسن (ع) میفرماید: «اگر بر آن چه از دست داده ای بی تابی میکنی، پس بر آن چه که به تو نرسیده نیز بی تابی کن».
۴. بودها و نبودها
چیزهای زیادی هستند که ممکن است با دشواری به دست آیند و مدتی در اختیار ما باشند؛ ولی به راحتی از ما گرفته شوند. توجه به این مساله سبب میشود که بر نداشتههای خود متاسف نشویم. امام علی (ع) در این باره میفرماید: «بر آن چه به دست نیامد، به وسیله آن چه بود [و رفت] استدلال کن؛ چرا که امور شبیه یکدیگرند». انسان میتواند با آسان گرفتن زندگی به فانی بودن خوشیها و تلخ کامیها و توجه بیشتر به پروردگار، بسیاری از مشکلات را حل کند.
توکل
ایمان عمیق به خداوندی که تمام هستی را با خواست خود مدیریت میکند، احساسی سرشار از افتخار در وجود ما مینهد. خداوند، سرشار از توانایی و حمایت گری است. با توجه به این توانمندی پروردگار، میتوان تحولی شگرف را رقم زد. در روایات ما بسیار تاکید شده که انسانهایی که به قدرت خداوند توکل و اعتماد میکنند، قوی ترین انسانها هستند. وقتی شما دلگرم حمایت خدایی میشوید که میتواند هر کاری را انجام دهد، در واقع توانسته اید خود را به شکلی صحیح وارد عرصه قوی ترینها نمایید. معنای درست توکل، این است که ما در مقام بندگی، تلاش و کوشش خود را به کار گیریم و بقیه امور را به خداوند بسپاریم. این روحیه، مایه توانمندی روانی و استقامت و امید است. امیرالمومنین (ع) میفرماید: «هر کس بر خدا توکل کند، سختیها بر وی آسان شود و اسبابها برای او فراهم گردند و در جایگاه راحت و وسعت و کرامت جای میگیرد».
تجربهها را مرور کن
پیش از این مسائل زیادی سر راه شما بوده که حل شده اند و شما توانسته اید با پرش از موانع، به نقطه پایان برسید. هنر بهره مندی از تجربههای خویش، میتواند در موفقیتهای کنونی و آینده شما نقش داشته باشد. شما در هر کاری میتوانید با کمی تامل، از اندوختههای قبلی خود استفاده کنید. امام صادق (ع) میفرماید: «هیچ خیری در بنده ای نیست که از گرفتاری خود شکایت میکند و حال آن که در گذشته هزاران نعمت داشته و هزاران راحتی در آینده به او خواهد رسید».
پایان شب سیه، سپید است
امید، معجونی جان بخش است. انسان با امید زنده است. امید را باید همواره به عنوان نیروی حرکت آفرین و زداینده نگرانیها نگه داشت. امام صادق (ع) در این باره میفرماید: «ناامید نباش که ناامیدی، کفر است. شاید خداوند تو را به زودی بی نیاز کند»پیامبر خدا صلی ا… علیه وآله درباره تحمّل مشکلات برای رسیدن به اهداف میفرماید: «اگر آنچه را برای شما ذخیره شده میشناختید، بر آنچه از شما گرفته شده غمگین نمیشدید».
شادی واقعی را تجربه کنید
شاد بودن، هدیه ای از سوی خداوند است. اوست که نشاط را در دل آدمیان مینهد. در یک برنامهریزی منطقی برای زندگی، تفریح سالم، ورزش، سیر و سیاحت و گفت وگوهای فرح بخش با افراد نیک سیرت، خواب به اندازه و به موقع، شوخیهای به جا و به دور از گناه و مانند اینها جای خاصی دارند و به انسان کمک میکنند که بتواند با نشاط و شادابی وظایف خود را انجام دهد و در برابر تهاجم عوامل ناخوشایند و اضطرابها مقاومت موفق و آسانی داشته باشد. پیامبر (ص) میفرماید: «دلها را ساعت به ساعت استراحت دهید».مومن به پیروی از پیشوایان دین، گشاده رو و خندان است و در چهره اوهاله ای از شادمانی دیده میشود؛ حتی اگر در دل او اندوه فراوانی باشد.