ترومبوز سیاهرگی عمقی یا لخته شدن خون در رگهای عمقی پا (DVT) زمانی اتفاق می‌افتد که لخته‌های خون در یک سیاهرگ عمیق در بدنتان، معمولا در پاها یا ناحیه لگنی، باعث درد و ایجاد تورم شود. اگر به این مشکل رسیدگی نشود، توده خون ممکن است به ریه‌ها برسد که بیش از پیش خطرناک است. DVT می‌تواند منجر به مشکلی مرگبار به نام انسداد جریان خون ریوی شود، که در آن یک لخته خون از سیاهرگ جدا شده و وارد ریه‌ها می‌شود.
مطابق گزارشات مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های ایالات متحده بین۳۰۰,۰۰۰ تا ۶۰۰,۰۰۰ آمریکایی هر ساله به DVT یا انسداد جریان خون ریوی مبتلا می‌شوند و بیش از ۱۰۰,۰۰۰ نفر از آنها هم از این بیماری خواهند مرد. اما کارهای زیادی برای پیشگیری از DVT می‌توان انجام داد و مثل سایر مشکلات جدی پزشکی، همیشه پیشگیری از این بیماری آسان‌تر از درمان آن است.
عوامل خطرساز لخته خون را بشناسید
یکی از عوامل خطرساز اصلی، بستری شدن در بیمارستان است. اکثر افرادی که اکنون در بیمارستان بستری هستند اولین عامل خطرساز این بیماری را تجربه می‌کنند. عوامل خطرساز این بیماری شامل افزایش سن، عدم تحرک برای مدتی طولانی، مصدومیت، چاقی، سیگار کشیدن، بیماری قلبی و سرطان است. بستری بودن در بیمارستان بدون پایین آمدن از تخت هم باعث افزایش خطر ابتلا به این بیماری می‌شود.
اگر بیمارانی که تحت عمل جراحی عمومی یا پزشکی که در بیمارستان بستری هستند از دارو‌های لازم برای پیشگیری از این بیماری استفاه نکنند، خطر ابتلای آنها به DVT بین ۱۰ تا ۴۰% خواهد بود. این خطر برای بیمارانی که جراحی استخوان داشته‌اند بین ۴۰ تا ۶۰% خواهد بود.
DVT و انسداد جریان خون ریوی می‌تواند علائمی داشته باشد و این علائم اغلب بعد از مرخصی بیمار از بیمارستان آشکار می‌شود. اما با دانستن علائم هشداردهنده و تلاش برای پیشگیری از این بیماری، می‌توانید خطر ابتلا به DVT را کاهش دهید.
برای پیشگیری از DVT بیش فعال باشید
اگر شما باید مدتی در بیمارستان بمانید، مطمئن شوید که دکترتان پیشگیری‌های لازم برای جلوگیری DVT و انسداد جریان خون ریوی را به عمل آورده است. این هم از چند راهنمایی:
خطر لختگی خون را مطرح کنید. اگر شما جراحی دارید، اطلاعات مربوط به عوامل خطر DVT در خودتان را به دکتر ارائه دهید؛ مثل سن، وجود تاریخچه DVT، سرطان یا چاقی. اگر دکتر یا پرستارتان درمورد این عوامل DVT از شما چیزی نپرسید، از طرح آن توسط خودتان پیش از عمل جراحی نترسید. مطمئن شوید یک دوست یا عزیز آنجا در کنار شما باشد و به صحبتتان گوش دهد.
پرسیدن درباره پیشگیری. از دکترتان یا پرستارتان بپرسید آیا قبل از جراحی چیزی به نام پروفیلاکسیس یا داروی پیشگیری به شما تجویز خواهد شد یا خیر؟ اگر پاسخ منفیست، دلیلش را بپرسید. همچنین، به محض اینکه دکتر یا پرستارتان به شما اجازه پایین آمدن از تخت را دادند، این کار را انجام دهید. حرکت دادن پاها یک راه پیشگیری از DVT است. علاوه بر آن بپرسید که آیا به شما جوراب‌های متراکم کننده برای جلوگیری از تشکیل لخته خون داده خواهد شد یا خیر.
تشخیص علائم بیماری. ورم کردن ساق پا از علائم DVT می‌باشد، البته در زمان‌هایی که علائم بیماری آشکار می‌شود. علائم دیگری که می‌توان به آنها توجه کرد شامل وجود نواحی قرمز روی پا، ورم کردن در یک ناحیه یا یک پا، درد یا ناراحتی پا و وجود یک ناحیه بر روی پاست که با لمس آن به شکل قابل ملاحظه‌ای گرما حس می‌شود.
یک دکتر ممکن است داروی thromboprophylaxis (دارویی برای پیشگیری از لخته شدن خون) را به دلایل گوناگون برای شما تجویز کند. از این دلایل می‌توان به عدم دانش کافی در خصوص موضوع، نگرانی از اثرات جانبی و موضوعاتی دیگر که توجه پزشک را جلب می‌کند، اشاره کرد. اما شما از بیان این موضوع به پزشکتان نترسید. هرچند که آنها مشغول رسیدگی وضعیت شما هستند، اما عموما هرکدام وظیفه رسیدگی به چندین بیمار دیگر هم داشته و این امر ممکن است باعث شود تا تجویز این دارو به شما را فراموش کنند. یک یادآوری ساده ممکن است جان شما را نجات دهد.
بهای لخته‌های خون
در صورت عدم تلاش برای پیشگیری از این بیماری، ممکن است با مشکلات زیر رو به رو شوید:
-
افزایش زمان بستری در بیمارستان
-
افزایش خطر بازگشت مجدد به بیمارستان پس از مرخصی
-
افزایش خطر ایجاد یک لخته خونی دیگر در آینده
پیامد‌های عدم تشخیص و درمان لخته‌های خون ممکن است شدید باشد: ۱۰% از مرگ و میر‌های بیمارستانی ناشی از ابتلا به انسداد جریان خون ریوی است. هرچند که می‌توان از این‌گونه مرگ و میر‌ها پیشگیری کرد، اما در بیشتر موارد ابتلا به این بیماری که منجر به مرگ افراد در بیمارستان شده است، احتمال ابتلای فرد به انسداد جریان خون ریوی حتی در نظر هم گرفته نمی‌شد.
در انتها هم می‌توان به درد، ناراحتی و آسیب وارده به پاها اشاره کرد که با پیشگیری صحیح می‌توان از همه این‌ها پیشگیری کرد.
مشاور خود باشید
هرچند که DVT صرف نظر از تلاش برای پیشگیری آن، می‌تواند اتفاق بیفتد، اما بهترین راه برای پیشگیری از آن مطالعه عوامل خطر و تلاش برای جلوگیری از آنهاست. در صورت ابتلا به DVT، درمان سریع آن، کلید جلوگیری از ابتلا به مشکلات بزرگ‌تر است. شما باید مشاور پزشکی خود باشید: صحبت کنید، صدای خود را به گوش پزشکتان برسانید و پاسخ سوالتان را از وی بگیرید.
