پرستار سالمند | درباره دیابت بیشتر بدانیم

دیابت بر اثر قطع تولید انسولین و یا عدم کارکرد مناسب آن در بدن به وجود می آید. انسولین هورمونی است که مواد غذایی قندی و نشاسته و… را در بدن به انرژی تبدیل می نماید. تاکنون علت بروز این بیماری کشف نشده است ولی گمان می رود که زمینه مساعد ژنتیکی و عوامل محیطی همچون چاقی و بی تحرکی در ابتلا به این بیماری نقش موثری داشته باشد.

 پزشک متخصص می تواند با آزمایش قند خون ناشتا (FBS) و یا قند خون دو ساعته (OGTT)، که معیاری از عملکرد لوزالمعده و ترشح انسولین می باشند،تعیین کند که آیا شما در دوره دیابت پنهان قرار دارید و یا به طور کامل به دیابت مبتلا گشته اید. در صورتی که آزمایش قند خون ناشتا ی شما، عددی بین ۱۰۰ تا ۱۲۵ باشد نشانگر آن است که شما در دوره دیابت پنهان قرار دارید و چنانچه این رقم ۱۲۶ یا بیشتر از آن باشد بیانگر ابتلای کامل دیابت است. در آزمایش قند خون دو ساعته، ابتدا به صورت ناشتا و سپس دو ساعت بعد از نوشیدن ۷۵ گرم پودر گلوکز، میزان گلوکز موجود در خون شما اندازه گیری می شود. چنانچه نتیجه این آزمایش عددی بین ۱۴۰ تا ۱۹۹ باشد، بیانگر دیابت پنهان و اگر ۲۰۰ یا بیشتر از آن باشد، ابتلایتان به دیابت را نشان می دهد.

» انواع دیابت

» دیابت نوع۱: در این دسته از مبتلایان، تولید انسولین در بدن به طور کامل قطع می شود، در نتیجه قند موجود نمی تواند وارد سلولها شده و انرژی بدن را تامین نماید و همین مسئله افزایش شدید قند خون را سبب می شود.حدود ۵% تا ۱۰% کل دیابتی ها، مبتلایان نوع ۱ تشکیل می دهند.

» دیابت نوع ۲: در این دسته از مبتلایان، بدن نسبت به انسولین مقاوم می شود در این حالت انسولین ترشح شده تاثیری برروی جذب قند ندارد و یا ترشح آن به میزان کافی صورت نمی گیرد.

» دیابت حاملگی: حدود ۴% از کل بانوان در طول زمان بارداری موقتاً به این نوع دیابت مبتلا می شوند.

پنج پایه کنترل دیابت

•         آموزش
•         تغذیه
•         ورزش
•         داروها
•         اندازه گیری شخصی قند خون

» آموزش

امروزه دیگر شکی باقی نمانده است که افراد دیابتی تنها در صورتی موفق به کنترل دیابت خود خواهند شد که در مورد اصول پایۀ درمان دیابت که در ادامه خواهند آمد، آموزش های لازم را دیده باشند. در واقع آموزش را می توان به طور قطع به عنوان مهم ترین پایۀ درمان دیابت به حساب آورد.

 مطابق استاندارد فدراسیون بین المللی دیابت (IDF)، هر فرد دیابتی باید در سال ۱۵ ساعت آموزش ببیند. ناگفته نماند که آموزش حتی در حد ۱ ساعت هم تاثیر چشمگیری در شما خواهد داشت.

شرکت در کلاس های آموزشی دیابت، برای شما کلیه شرایط را فراهم می سازد. به شما فلسفه دیابت را یاد می دهد. به شما اصول تغذیه صحیح را می آموزد. به شما یاد می دهد که چگونه می توان با داشتن یک رژیم نسبتا آزاد، قند را کنترل نمود. به شما انگیزه می دهد که ورزش کنید. شما را توانمند می سازد که گام بردارید و موفق شوید.

اگر خودتان دیابت دارید، مطمئن باشید که بعد از شرکت در این کلاسها، انسان دیگری خواهید شد. اگر پدر و یا مادرتان دیابت دارند، مطمئن باشید، پس از شرکت در کلاس هم از جهت روحی و هم از جهت جسمی بهبود خواهند یافت.

 » تغذیه

شاید بیشترین نگرانی و سؤال افراد دیابتی مربوط به نوع تغذیۀ آنها باشد. تغذیۀ صحیح نه تنها به کنترل بهتر قند خون (مخصوصا قند خون ۲ ساعت بعد از غذا)  بلکه به کم کردن وزن یا حفظ وزن طبیعی و نیز کنترل چربی و فشار خون کمک قابل توجهی می کند. نکتۀ قابل توجه این است که تغذیۀ صحیح هم برای پیشگیری و هم کنترل دیابت مؤثر می باشد.

 » ورزش

کمترین اثر مثبت ورزش در افراد دیابتی کاهش قند خون در کوتاه مدت است. ولی ورزش اثرات بسیار مفید دیگری نیز دارد از جمله کاهش مقاومت بدن به انسولین که در نتیجه آن عملکرد انسولین در بدن و قند خون در دراز مدت نیز بسیار بهتر کنترل می شوند. ورزش (مخصوصا ورزش های هوازی) همچنین باعث تقویت دستگاه قلب و گردش خون می گردد که در افراد دیابتی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. ورزش نیز همانند تغذیه در پیشگیری از دیابت بسیار تأثیر دارد.

 » داروها

داروها در جای خود اهمیت بسیار زیادی در درمان دیابت دارند ولی نباید فراموش کرد که درمان های غیر دارویی از جمله ورزش و رژیم غذایی نیز باید همزمان با مصرف داروها انجام شوند تا درمان به شکل مطلوب تری صورت پذیرد. داروهای تجویز شده می تواند شامل قرص یا انسولین باشد. در دیابت نوع ۱، از همان ابتدای تشخیص، انسولین تجویز می شود ولی در دیابت نوع ۲ کنترل قند عموما با قرص شروع می شود که این داروها با افزایش دادن ترشح انسولین از لوزالمعده و نیز کاهش مقاومت به انسولین به کنترل قند خون کمک می کنند. ولی در نظر داشته باشید که یکی دیگر از پله های کنترل قند در افراد دیابت نوع ۲ می تواند انسولین باشد. در این نوع دیابت هر چقدر انسولین زودتر شروع شود، از عوارض نا مطلوب دیابت می تواند جلوگیری کند.

 » اندازه گیری شخصی قند خون

اهمیت اندازه گیری قند خون با دستگاه در منزل را شاید بتوان به سرعت شمار ماشین تشبیه کرد. اگر ماشینی سرعت شمار نداشته باشد تنها باید با تکیه بر حس شخصی و تا حدی تجربه، رانندگی کرد که صد البته کاری بسیار خطرناک است. بدون اندازه گیری شخصی قند خون شما نمی توانید از اثر غذاها و یا ورزشهای مختلف بر روی قند خونتان با خبر شوید و به همین خاطر نوسانات قند خون در شما بیشتر خواهد بود. این اندازه گیری به شرطی که با آموزش های لازم همراه شود نه تنها این نوسانات، بلکه معدل قند خون (آزمایش هموگلوبینA1C)  را نیز به طور چشمگیری کاهش خواهد داد.

» کنترل مطلوب دیابت

افراد دیابتی علاوه بر کنترل قند و هموگلوبینA1C  باید چربی و فشار خون خود را هم در محدوده هدف نگهداری کنند. در مورد این اهداف کنترلی حتما با پزشک خود مشورت کنید.

اهداف کنترلی قند و هموگلوبین A1Cدر افراد دیابتی در سنین مختلف از کودکی تا بزرگسالی

منبع : دیابت چیست ؟

آموزش تزریق انسولین | موسسه پرستار سلام