تصویر کودکی که موقع آشپزی به پیراهن مادرش چسبیده یا هنگام بیرون رفتن پدر و مادر از خانه به آنها آویزان است، برای بسیاری از والدین یک تصویر خیالی نیست، این یک واقعیت زندگی روزمره است. وقتی قرار است برای انجام کاری بیرون بروید به خاطر ناآرامی کودک و چسبیدن او به خود در خانه نمانید و یا با او بازی نکنید. هرچند این کار دشوار است اما تسلیم نشوید، اگر قرار است کودک را پیش پرستار بگذارید و بیرون بروید، یا او را به مربی مهدکودک بسپارید، او را محکم بغل کنید و با مهر و محبت به او اطمینان دهید که خوشحالید او می تواند بدون مادر نیز بازی کند.
به او بگویید که حتما برمی گردید و با صدای صمیمانه و گرم به او بفهمانید خوشحالید که فرصت بازی کردن با مربی یا سایر بچه های مهدکودک را دارد. نگرش مثبت شما بر کودک هم اثر می گذارد (در مورد نگرش منفی هم همین طوراست) و الگویی به او ارایه می دهد تا از تنها ماندن و کسب استقلال احساس خوبی داشته باشد. در آغوش کشیدن و بوسیدن کودک در اوقات فراغت کمک می کند تا متوجه شود مورد علاقه شماست و برای جلب توجه یا اطمینان به شما نمی چسبد. چسبیدن با در آغوش گرفتن تفاوت دارد، چسبیدن تنها راهی برای جلب توجه و یا جلب اطمینان از دست رفته است.
پیشگیری از مشکل
از ابتدا گاهی کودک را تنها بگذارید
برای این که کودک به این امر عادت کند که شما همیشه در کنار او نیستید گه گاهی تمرین کنید که مدت زمانی کوتاه، مثلا چند ساعت، او را پیش کسی دیگر بگذارید. این کار باید از همان ابتدای کودکی صورت گیرد. برنامه هایتان را برای کودک توضیح دهید به کودک بگویید که شما در خارج از خانه چه کارهایی را انجام خواهید داد و برنامه کودک را هم در خانه مشخص کنید، به این ترتیب الگوی خوبی به او ارائه می دهید تا هنگامی که از او درباره کارهایش میپرسید جوابتان را بدهد. برای او شرح دهید که او چه کارهایی خواهد کرد و وقتی از هم جدا هستند شما چه کارهایی انجام خواهید داد. به عنوان مثال بگویید: “مادربزرگ ناهارت را حاضر میکند، یک داستان برایت می خواند و بعد استراحت خواهی کرد. من به خرید می روم و بعد از خوردن ناهارت بر میگردم”. اگر بدون اطلاع قبلی خانه را ترک کنید، ممکن است کودک فکر کند که این کار در آینده هم تکرار خواهید کرد و این بی اطمینانی سبب می شود که او دائماً به شما بچسبد.
با کودک قایم موشک بازی کنید
این بازی ساده کودک را به رفت و آمدهای والدین عادت میدهد. بچه ها به روش های مختلف این بازی را انجام می دهند. پشت چیزی قایم می شوند، وسیله ای را مخفی می کنند، پنهان شدن دیگران را تماشا می کنند و در بازی پرجنب و جوش تری مثل قایم موشک شرکت می کنند. در این بازی کودک اطمینان دوباره دیدن افرادی را که دوستشان دارد تجربه می کند. به کودک اطمینان دهید که باز می گردید. فراموش نکنید به کودک بگویید که حتما برمی گردید و وقتی در همان ساعت که قول داده اید برگردید، ثابت نموده اید که به قولتان عمل می نمایید. توجه داشته باشید که کودکان زیر پنج سال به شدت نگران عدم بازگشت و از دست دادن والدین شان هستند.
کودک را برای دوری از خود آماده کنید
به کودک تفهیم کنید که وقتی در خانه نیستید او با مشکلی مواجه نخواهد شد و برایش برنامه های خاصی در نظر گرفته اید که وقتی بیرون از خانه یا سرگرم کاری هستید، او آن ها را انجام دهد. به او بگویید: “می دانم که تو دیگر بزرگ شده ای و وقتی من بیرون از خانه هستم برایت مشکلی پیش نخواهد آمد. اگر بدون اطلاع قبلی خانه را ترک کنید، ممکن است کودک فکر کند که این کار در آینده هم تکرار خواهید کرد و این بی اطمینانی سبب می شود که او دائماً به شما بچسبد.
خودتان را برای سروصدای کودک آماده کنید
وقتی کودک متوجه شود که در زمان غیبت شما می تواند به زندگی ادامه دهد، گریه و فریادهای او کم می شود. به خودتان بگویید: ” می دانم که گریه و زاری او میزان علاقه اش را می رساند، با این حال او باید بیاموزد که هر چند من با او بازی نمی کنم یا ممکن است از منزل خارج شوم، ولی دوباره باز خواهم گشت و با او بازی خواهم کرد”.
وقتی کودک دوری شما را می پذیرد، از او تمجید کنید
کاری کنید تا کودک از تنها بازی کردن احساس افتخار کند. به او بگویید: “خیلی خوشحالم که وقتی آشپزی می کنم، می توانی خودت را سرگرم کنی و واقعا به این کارت افتخار می کنم”. این گفته که: ” تو دیگر بزرگ شده ای”، برای هردوی شما مزایای زیادی دارد.
از صندلی نق زدن استفاده کنید
بگذارید کودک بداند که گریه و زاری او دیگران را اذیت می کند به او بگویید: “متاسفم که دوست نداری من الان آشپزی کنم. باید بروی و روی صندلی نق زدن بنشینی تا بعدا بدون غرغر یا گریه بازی کنی”. بگذارید کودک دور از شما به گریه کردن ادامه دهد. لازم است کودک زمانی نزدیک و زمانی دور از شما باشد. در طی روز لازم است که والدین و کودکان مدت زمانی را از هم دور باشند و به کار روزانه خود بپردازند، حتی اگر کودک اعتراض کند که شما به جای بازی با او وقت خود را صرف مسایل دیگری می کنید. در آغوش کشیدن و بوسیدن کودک در اوقات فراغت کمک می کند تا متوجه شود مورد علاقه شماست و برای جلب توجه یا اطمینان به شما نمی چسبد.
کم کم کودک را عادت دهید که مدت زمانی از شما دور بماند
کودک از سن یک سالگی به بالا بیش از حد نیازمند توجه شماست، بازی مسابقه با زمان را اجرا کنید. پنج دقیقه از وقت خود را به او بدهید و پنج دقیقه هم برای بازی با خودش وقت بگذارید. به تدریج مدت زمان تنها بازی کردن او را افزایش دهید. تا این که کودک بتواند یک ساعت به تنهایی بازی کند.
چه کار هایی نباید انجام دهیم ؟
وقتی کودک به شما می چسبد، عصبانی نشوید.
در این اوقات، به یاد داشته باشید که کودک با شما بودن را بیشتر از هر چیزی دیگری در این دنیا ترجیح می دهد. دانستن این نکته کمک می کند تا شما احساس آشفتگی و پریشانی نداشته باشید.
پیام های مغشوش به کودک ندهید.
در حالتی که کودک را در آغوش گرفته اید و نوازش می کنید به او نگویید که از شما دور شود. این کار کودک را گیج می کند و او نمی داند که بماند یا برود.
بیماری را دلیلی برای نقض مقررات قرار ندهید.
وقتی کودک بیمار است اجازه ندهید که کارهایی را که در مواقع عادی برایش مجاز نیست انجام دهد، زیرا به این ترتیب بیمار شدن در نظرش جالب تر از سالم بودن جلوه می کند. تحقیقاتی که در مورد درمان بزرگسالان صورت گرفته نشان می دهد، هنگامی که کودکان به دردهای مزمن مبتلا می شوند که باید واقع بینانه و با کمترین تغییر در برنامه روزانه با آن برخورد کرد. در غیر این صورت او برای جلب محبت شما خود را بیمار جلوه گر می کند. توجه داشته باشید که کلیه این توصیه های بهتر است همراه با هم انجام گیرد تا نتیجه بهتری را ارائه دهد.
راه درمان وابستگی کودک
در صورتی که وابستگی کودک به شما خیلی زیاد است، لحظه ای از شما جدا نمی شود و اصرار دارد نزد شما بخوابد و…، حتما این مطلب را مطالعه کنید.گاهی کود کان آنقدر به ماد ر وابسته می شوند که هرگز حاضر نیستند آغوش او را ترک کنند .ریشه این وابستگی در چیست؟؟
برای این که شما د چار چنین کابوسی نشوید باید از همان ابتد ا ساعاتی را از حضور بچه غیبت کنید و او را به کسان د یگری بسپارید.
وابستگی مقوله آشنایی است که همه افراد آن را تجربه می کنند، هریک از ما در طول زندگی به فرد یا حتی اشیاء پیرامون خود وابستگی پیدا کرده ایم؛ از همان آغاز تولد نوزاد معنی وابستگی را به مادر نشان می دهد چرا که حیات او محتاج مادر است.
با وابستگی کودک چه کنیم؟
شاید به نظر برسد این مقوله طبیعی ارتباطی با یک نوع اختلال روان شناختی ندارد لیکن باید گفت وابستگی در مواردی یک اختلال محسوب می شود وآن زمانی است که فرد به شکل افراطی به شخص یا چیزی وابسته باشد؛وابستگی شدید عواقب نامطلوبی به همراه دارد ونه تنها حیات روانی افراد بلکه زندگی اجتماعی وزناشوئی آن ها را به مخاطره انداخته ونسلی را قربانی این اختلال عاطفی می کند.
ریشه این وابستگی در چیست؟با افراد وابسته چگونه رفتار کنیم ؟وروش تربیتی صحیح در پیشگیری از تربیت کودک وابسته چه روشی است؟ لادن سوادکوهی روان شناس پاسخگوی این پرسش ها است.
دلبستگی توام با امنیت
لادن سوادکوهی روان شناس عمومی در خصوص تعریف وابستگی وتفاوت این مقوله با دلبستگی گفت:اگر دلبستگی در کودک به شکل صحیح هدایت نشود منجر به وابستگی می شود. دلبستگی فرایند مثبتی است که حالت دوسویه دارد؛ کودک تمایل دارد ارتباط صمیمی را با اطرافیان برای کسب احساس امنیت برقرار کند و ریشه وابستگی از همین جا شکل می گیرد به این صورت که اگر این مقوله به درستی صورت پذیرد کودک وابسته نخواهد شد لیکن اگر به صورت ناصحیح پرورش یابد قطعا کودک با وابستگی مواجه می شود.
نظریه های بسیاری در این زمینه وجود دارد که این پدیده را با کودکی مرتبط می سازد.اگر کودک در سالهای اول عمر دلبستگی توام با امنیت را تجربه نکند در بزرگسالی قادر به ایجاد یک رابطه سالم عاطفی نخواهد شد.
زمان طلایی شکل دهی به شخصیت سالم در کودک
وی افزود:کودکان از لحاظ رفتاری به 4 دسته تقسیم می شوند:این تقسیم بندی از 8 تا 18ماهگی لحاظ می شود؛از 8 تا 12 ماهگی کودک در شرایط اضطراب قرینگی قرار دارد و از 12 تا 18 ماهگی اضطراب جدایی در او شکل می گیرد.
اولین دسته کودکان در طبقه بندی ما کودکانی هستند که دلبستگی به والدین خصوصا مادر دارند واین دلبستگی توام با احساس امنیت است که این شکل درست تربیت است زمانی که مادر این کودک را برای مدتی ترک کند،چه آشفته شود وچه نشود در بازگشت مادر تعامل خوبی با مادر برقرار می کند.
دسته دوم کودکانی هستند که دلبستگی بدون احساس امنیت دارند که با الگوی دوری گزینان هستند.یعنی در پیوند دوباره با مادر به طور آشکار از پذیرش مادر پرهیز می کنند.
دسته سوم کودکانی هستند که ضمن عدم احساس امنیت در پذیرش مجدد مادر دودل هستند واین کودکان نیازمند تماس جسمی با مادر هستند ولی درعین حال در مقابل مادر مقاومت نشان می دهند.
دست چهارم کودکان نابسامان هستند این کودکان رفتارهای متقانض از خود نشان می دهند و معمولا افسردگی از علائم بارز این کودکان است ؛اگرچه به مادر نزدیک می شوند ولی بلافاصله از او روی می گردانند.در مجموع باید گفت افرادی که در کودکی دلبستگی ایمنی را تجربه نکرده باشند در بزرگسالی مبتلا به اختلال وابستگی می شوند.
تربیت با توجه به سرشت کودک
این روان شناس ضمن اشاره به این موضوع که وابستگی یک اعتیاد روانی عاطفی است اظهار داشت:زمانی که کودک در رفع نیازهای عاطفی احساس ایمنی نکند دچار درماندگی می شود و به نوعی حالت وابستگی ایجاد شده که در نهایت به افسردگی و اضطراب منجر می شود.
در مجموع می توان گفت شخصیت های وابسته در کودکی به نوعی طرد شدگی را تجربه کرده اند و در درمان ابتدا نیاز به رفع مشکلات ناشی از کودکی آنها وجود دارد.این افراد شکننده هستند و بیشترین زمانی که ریشه بروز این اختلال را شکل می دهد در سنین یک تا سه سالگی کودک است.
وابستگی یک اعتیاد روانی عاطفی است
لازم به ذکر است کودکان هر یک با خصوصیات و سرشت خاصی متولد می شوند که والدین باید این سرشت را بشناسند تا در تربیت از تکنیکهای متعادلی با توجه به سرشت کودک استفاده کنند. هر کودک با خواهر و برادر خود متفاوت است و والدین باید درک کنند و عمده کار درمانی ابتدا باید بر روی والدین صورت بگیرد تا اهمال والدین در تربیت کودک بررسی ورفع مشکل شود.
محبت افراط گونه والدین با شخصیت وابسته
وی در پاسخ به این پرسش که آیا از طرف دیگر محبت افراطی و چسباندن بیش از اندازه کودک به خود منجر به شکل دهی شخصیت وابسته در کودک می شود؟ گفت:اگر مادر خود دچار وابستگی باشد طبیعی است که خودبه خود این مسأله شکل می گیرد. رفتار والدین بسیار اثرگذار است ومتأسفانه اغلب والدین به جای پاسخ به پیام کودک خلق خود را وارد می کنند.
والدین باید سرشت شخصیتی کودک را بشناسند و صفات شخصیتی که به خلق کودک مرتبط هست را مد نظر داشته باشند . متأسفانه اغلب والدین خود مسأله دارند و مشخص است که کودک مشکل دار می شود.این والدین نادانسته با محبت افراط گونه کودک را وابسته می کنند و در واقع ابتدا باید والدین یک کودک درمان و سپس کودک درمان شود. زمانی که والدین وابسته هستند برای از دست ندادن حمایت کودک او را تزریق عاطفی می کنند تا کودک از کنار والدین جدا نشود.درواقع ورود مسائل عاطفی کاذب که توسط والدین ایجاد می شود بعدها در زندگی زناشویی فرد اثر نامطلوب می گذارد.
مشکلات زناشوئی عامل احساس عدم امنیت
سوادکوهی در ادامه افزود:کودکی که از استقلال می ترسد وبه نوعی فرار از مسئولیت دارد واغلب کارهای او توسط والدین انجام شده ودر محیط امنی تربیت نشده است اغلب فاقد اعتماد به نفس است و زمانی که احساس تنهایی می کند،مسلم است در معرض انواع اختلال قرار می گیرد.
بسیاری از مشکلات زناشوئی عاملی در ایجاد ترس و عدم امنیت کودک است که در بزرگسالی باعث وابستگی شدید کودک می شود.این حالات اگر ادامه پیدا کند فرد دچار اختلال شخصیت وابسته می شود. افرادی که دچار این اختلال هستند به نوعی در انجام فعالیت های روزانه خود محتاج دیگران هستند،از دیگران متوقع بوده ومسئولیت های مهم زندگی را به دیگران محول می کنند.
خصوصیات افراد وابسته
این روانشناس در خصوص ویژگی های شخصیت وابسته عنوان کرد:این افراد علاقه مفرطی به مراقبت شدن توسط دیگران دارند،رفتارهای مطیعانه نشان می دهند که نشان از وابستگی آن ها است.
بدون راهنمایی دیگران قادر به اخذ تصمیم در زندگی نیستند ودیگران باید در تصمیم گیری های مهم زندگی آنها دخیل باشند ودر مقابل مخالفت با دیگران به دلیل ترس از قطع حمایت دچار مشکل می شوند،به تنهایی قادر به فعالیت نیستند و در طلب محبت افراط می کنند تا ثابت کنند افراد را دوست دارند و در واقع دست به کارهای عجیب وغریب می زنند تا محبت دیگران را جلب کنند.
وابستگی مقوله آشنایی است که همه افراد آن را تجربه می کنند
وابستگی یک اعتیاد روانی عاطفی است
در زمان تنهایی به دلیل ترس از ناتوانی در مراقبت از خویش احساس درماندگی می کنند.در روابط نزدیک اگر دچار جدایی شوند بلافاصله رابطه جدیدی تشکیل می دهند و این امر به دلیل نیاز آن ها به یک منبع حمایت کننده است.مدام اشتغال ذهنی غیر واقع گرایانه داشته که مبادا تنها شده و به حال خود گذاشته شوند.
آمار چه می گوید
وی افزود:بر طبق آمار دونیم درصد از اختلالات کلی شخصیت مختص به این اختلال است و شیوع آن در زنان بیشتر است و عموما در بچگی ایجاد می شود ،همچنین در کودکانی که فرزند آخر هستند ترس از دست دادن اطرافیان بیشتر است .
در واقع در سلسله مراتب سنی هرچه پایین تر می رویم این حالت شدید تر است ؛افرادی که در کودکی دچار بیماریهای مزمن می شونداحتمال آسیب پذیری بیشتری در ابتلا به این بیماری دارند. زمانی که این افراد را مورد بررسی قرار می دهیم متوجه می شویم که مطیع هستند و بیشتر تمایل به جلب همکاری دارند و از پرسش های خاصی استقبال کرده انتظار راهنمایی دارند.
تمام اختلالات و مشکلاتی که از وابستگی نشأ ت می گیرد با یک چرخه معیوب وارد زندگی زناشوئی فرد می شود واین افراد وابستگی شدید به همسر ویا زندگی گذشته خود دارند وبه همان شکلی که در خانواده قبلی خود رشد کرده اختلالات را وارد زندگی زناشویی کرده وبر نحوه فرزند پروری خود اثر می گذارند.
راهکار حل مشکل
این روان شناس در خصوص درمان اختلال وابستگی اظهار کرد:روان درمانی کمک بزرگی به این افراد می کند وبه دلیل اینکه این درمانها حالت پرسشگرانه دارد فرد وابسته به راحتی شخصیت خود را نشان می دهد و با کمک درمانگر به راحتی میتوانند اعتماد از دست رفته را بدست آورند و اگر اختلال شدید باشد بدل به اضطراب و افسردگی می شود که نیازمند درمانهای دارویی در کنار روان درمانی وجود دارد.
راهکارهایی نظیر چگونگی یافتن حس استقلال وطریقه نه گفتن واینکه فرد وابسته چگونه به خواسته های دیگران نه بگویند در درمان این افراد موثر است.درک لذت حالت استقلال در این افراد اگرچه کار مشکلی است لیکن شدنی است زیرا وابستگی در کودکی شکل گرفته ودرمان آن کاری زمان بر است.هیپنوتراپی وشرکت در سمینارهای مرتبط با کودک درون در درمان این افراد بسیار موثر است.
منبع : niniban.com | namnak.com
